Năm 1950, Bác đi chiến dịch Biên giới. Đi theo Bác có một số đồng chí bảo vệ. Tôi cũng được đi cùng với Bác. Đồng chí Trung, người nấu ăn cho Bác được phân công ở lại trông cơ quan.
Chuyến đi khoảng hơn một tháng. Riêng đi bộ hết hai mươi chín ngày. Chuyến đi vất vả nhưng chúng tôi học được bao điều bổ ích. Tôi còn nhớ được một số mẩu chuyện nhỏ.
Có một lần, đoàn đi mải miết suốt ngày, tối mịt mới về đến một bản của đồng bào dân tộc. Vừa đói, vừa mệt, nhưng nhìn Bác càng thấy thương hơn. Chúng tôi vào bản tìm mua cam để Bác ăn. Nhưng vì trời tối nên người ta bán đắt quá. Tám hào (tiền Đông Dương) một quả (ngày thường chỉ hai, ba hào). Chúng tôi mua nhưng vẫn lo bị Bác phê bình vì mua đắt. Đem cam về, Bác bảo bóc ra để anh em cùng ăn. Ăn xong tỉnh cả người, lúc đó Bác mới hỏi mua bao nhiêu tiền. Chúng tôi thưa mua tám hào một quả. Bác nói: "Đắt đấy, nhưng lúc này Bác cháu đang mệt, mua thế cũng được".
Một hôm đi mãi từ sáng đến trưa không nghỉ. Chúng tôi mệt nhưng không dám đề nghị Bác cho nghỉ. Đến một đoạn đường có có cây to, thấy nhân dân treo khẩu hiệu: "Hồ Chủ tịch muôn năm". Bác cười vui vẻ hỏi: "Đố các chú đồng bào treo bảng gì kia?". Anh em trả lời: "Thưa Bác, khẩu hiệu Hồ Chủ tịch muôn năm ạ". Bác cười mà nói: "Không phải, Hồ Chủ tịch muốn nằm đấy". Được lời như cởi tấm lòng, anh em đề nghị Bác cho tạt vào rừng nghỉ, Bác đồng ý.
Đường lên Cao Bằng càng lên càng dốc. Hết lên đèo lại xuống đèo. Một lần ngồi nghỉ giải lao, Bác chỉ đồng chí cùng đi người Cao Bằng và bảo: "Tỉnh chú lấy tên là Cao Bằng là không đúng". Đồng chí kia chưa hiểu Bác định nói gì, thì Bác cười vui nói tiếp: "Cao Bằng gì mà càng lên cao càng dốc, theo Bác phải đặt tên là Cao Cao mới đúng". Hiểu ý Bác đùa, Bác cháu cùng cười vang, quên cả mệt nhọc.
Trích trong Bác Hồ sống mãi với chúng ta , Sđd, t.2, tr.366-367.
(Lê Văn Chánh).
Nxb Chính trị quốc gia